İYOT'UN SAĞLIK İÇİN ÖNEMİ

Bugünkü konumuz iyot. İyot dendiğinde akla öncelikle tiroid organı geliyor. Lyme ve bağlı hastalıklarda karşımıza tiroid problemleri sıkça çıkıyor. İyot da bu problemlerde ciddi rol alan bir element. Ancak yaşamsal öneme sahip olan bu esansiyel elementin tiroid haricinde vücudun diğer organ ve dokularında da önemli işlevleri bulunmaktadır. İyot güçlü bir antibakteriyel, antiparaziter, antiviral ve antikanser ajandır. İyot eksikliğinde guatr, otoimmün tiroid hastalıkları, tiroid nodülleri, memede fibrokistik değişiklikler, meme kanseri, prostat kanseri, obezite, fibromiyalji ve zeka geriliği gibi hastalıkların arttığını çalışmalar göstermektedir.

Aşağıdaki video iyot hakkında bilmemiz gereken pek çok şeyi şahanesiyle anlatmış. Uzun bir video ama ayırdığınız zamana değecek. Videoyu izlediğinizde göreceksiniz ki iyotlu rafine tuz kullanımı, iyot miktarımızı karşılamak için yeterli ve iyi bir yöntem değildir. Yapılan çalışmalarda rafine tuzun içindeki klorürün iyot emilimini olumsuz yönde etkilediği ve bu sebeple iyotlu tuzun içindeki iyotun yalnızca % 10’luk bir kısmının bağırsaklardan emilebildiği saptanmıştır. 

Bu videonun özeti niteliğinde olduğunu düşündüğüm Dr. Mercola nın  şu derlemesinden önemli bulduğum kısımları elimden geldiğince çevirdim. Ancak sayfasını mutlaka inceleyin. Çünkü pek çok bilimsel makaleye referans içeriyor ve her birinde dünya kadar faydalı bilgi mevcut.

İyot 1800’ lerde tesadüfen bulunan, vücutta, özellikle tiroidin fonksiyonlarını düzenli yerine getirebilmesi için gerekli bir elementtir. Son yıllarda gerek beslenme şeklindeki değişiklikler gerekse de çevresel faktörler nedeniyle toplumda iyot eksikliği yaygınlaşmaya başladı. İyot eksikliği, vücut yeterli tiroid hormonları üretemediğinde problem haline gelir.

İyotun Kullanımı ve Sağlığa Faydaları

İyot, vücudun metabolizmasını kontrol altına almaya yardım eden ve önemli işlevleri düzenleyen tiroid hormonlarının üretimi için önemlidir. İyot ile bağlantılı diğer sağlık faydaları şunları içerir: 

• Fetüs ve bebeklik döneminde gelişimi destekler: Gebe ve emziren kadınların, bebeklerinin düzgün büyüyüp gelişebilmesi için yeterli iyot alması gerekir. İyot anne sütünde bulunur. Bununla birlikte, anne sütündeki iyot içeriği tipik olarak annenin ne kadar iyot aldığına bağlıdır.
• Çocukluk çağında iyileştirilmiş bilişsel işlev: Hafif iyot yetersizliği olan çocuklarda iyot düzeylerinin artırılması, akıl yürütme (muhakeme) yeteneklerini ve genel bilişsel işlevini geliştirmeye yardımcı olabilir.
• Radyasyon nedeniyle oluşan tiroid kanseri riskini azaltır: ABD Gıda ve İlaç Dairesi, radyasyon acillerindeki tiroid kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilecek bir potasyum iyodürün tiroid bloke edici bir madde olarak kullanılmasını onayladı. Bu çok önemli olabilir çünkü nükleer kazalar, radyoaktif iyotun diğer formlarını çevreye salabilir ve bu maddelere maruz kalan kişilerde tiroid kanseri riskini artırabilir.

Yıllar boyunca, iyot şu amaçlar için de kullanılmıştır:

• Bir mantarın yol açtığı cilt hastalığı olan kutanöz sporotrikoz (cutaneous sporotrichosis) tedavisinde yardımcı olur.
• Fibrokistik meme hastalığında yardımcıdır.
• Diyabetik ülserlerin(yaraların) tedavisinde yardımcıdır.
• Balgam söktürücü etkisi vardır.
• Göz hastalıkları, diyabet, kalp rahatsızlığı ve inmeye karşı koruyucu etkisi vardır.
• Mantar, bakteri ve amip benzeri diğer mikroorganizmaları ortadan kaldırır.
• Suyu arıtır.
• İyotun topikal olarak uygulanması (cilde sürülmesi), mikropların öldürülmesi ve kemoterapiye bağlı ağızdaki mukozitin veya ağız yaralarının önlenmesinde faydalı olabilir. Son olarak, daha önce de belirtildiği gibi iyod, özellikle de potasyum iyodür, radyasyona karşı acil durumlarda tiroid bezini radyoaktif iyodürlerden korumak için kullanılabilir

İyot Üzerine Yapılan Çalışmalar

Genel olarak, iyot ile ilgili çalışmalar karışık sonuçlar vermiştir. Buradaki çalışmalar iyotun olumlu etkilerine odaklanmıştır:

Hiperkolesterolemi gibi kardiyovasküler bir hastalık riskinin azalması: Eylül 2015'te The Journal of Nutrition'da yayınlanan bu çalışma, iyot profilaksisinin kilolu yetişkinlerde kardiyovasküler hastalık riskini azaltabileceğini ve iyot desteğinin, orta veya ciddi derecede iyodu yetersiz olan aşırı kilolu kadınlardaki hiperkolesterolemi prevalansını azalttığını ileri sürdü.(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26203098)

Tekrarlayan servikal kanser terapisinde tamamlayıcı tedaviye etkisi :Ekim 2017 Onkoloji Mektupları çalışması, bir iyot türü olan iyodin-125'in tohum implantasyonunun nükseden servikal kanser için tamamlayıcı bir tedavi olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur.(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5607647/)

Vücudunuzda yeterli iyot bulundurmanın önemi ile ilgili daha fazla bilgiye ihtiyacınız varsa, iyot yetersizliğinin getirdiği olumsuz etkileri vurgulayan bu çalışmaları not edin:

Engelli çocuk nörogelişimi: Temmuz 2017'de The Journal of Nutrition'da yapılan bir çalışmada, maternal iyot alımı, gebelik süresince Tahmini Ortalama Gereksinim'in altında gerçekleştiğinde, çocukluk dilinde gecikme, davranış sorunları ve ince motor becerilerinde gerilik belirtileri ile bağlantılı olduğu keşfedildi. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28515161)

Tiroid kanseri için artmış risk: Haziran 2015'te Tiroid Research'te yayınlanan bu çalışmadan elde edilen sonuçlar iyot yetersizliğinin tiroid kanseri için olası bir risk faktörü olduğunu göstermektedir. Bir iyot yetersizliğinin folliküler tiroid kanseri (FTC) ve muhtemelen anaplastik tiroid kanseri (ATC) riskini artırdığı da söyleniyordu.(https://thyroidresearchjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13044-015-0020-8)

İyodun tiroid dışındaki bir başka önemli görevi de flor, brom, kurşun, aluminyum, civa, kadmiyum, arsenik gibi toksik maddelerin vücuttan atılmasını sağlamaktır (26). Ayrıca immün sistemi desteklediği ve midede helikobakter pilori gibi bakterilerin çoğalmasının önüne geçtiği de gösterilmiştir. 

! Ne yazık ki, iyot takviyesi daima bazı endişelerin, özellikle de çocukların beyin gelişiminin çözümü olmayabilir:

Aralık 2015 Trials makalesine göre, gebelik sırasında iyot takviyesi daha iyi çocukluk dönemi nörogelişimine yol açmadı.(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26654905)

Kasım 2017'de The Lancet, Diabetes & Endocrinology'de yayınlanan bu çalışmada, araştırmacılar hafif iyot eksikliği olan gebelerin günlük iyot desteğinin 5 ila 6 yaş arasındaki çocuklarda nörogelişimde herhangi bir etkisi olmadığını belirttiler.(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29030199)

İYOTUN İDEAL DOZU NEDİR?

İhtiyacınız olan iyot miktarı, Ulusal Sağlık Enstitüsünün vurguladığı gibi, yaşınıza bağlıdır:

Vücudun günlük iyot ihtiyacının ne kadar olduğu konusunda henüz kesin bir fikir birliği oluşmamıştır. Önerilen günlük iyot dozu 150 mikrogramdır. 

İyot takviyeleri almakla ilgileniyorsanız, almamanız gereken ideal dozu belirlemek için doktorunuzla konuşun. Bu şekilde, aşırı dozda iyot gibi yan etkiler için riski azaltabilirsiniz.

BİR İYOT ALERJİNİZ VAR MI?

Bazı insanlar, iyot ile birlikte yakından karışan maddelere tolerans göstermeyebilir. Yan etkiler veya iyot alerjileri nadir ise de ölümcül olabilirler.(https://www.healthline.com/health/allergies/iodine#overview1) İyot kalıntısı içeren maddelere maruz kalma aşırı duyarlı insanlarda aşağıdaki tepkilerin herhangi birisini tetikleyebilir: 

• Kontakt dermatit veya yavaş yavaş ortaya çıkan kaşıntılı bir döküntü
• Ürtiker 
• Anafilaksi veya dudak ve boğazda şişme ve nefes darlığı gibi ani alerjik reaksiyon

İYOT TESTLERİ

Yeterli iyot seviyesine sahip olup olmadığınızı öğrenmek isterseniz, test yaptırabilirsiniz. Bir iyot eksikliği test edilirken, doktorunuz aşağıdakilerden herhangi birini önerebilir:

• İdrar testi

En hızlı ve en kolay test yöntemidir ancak çok kesin sonuç vermez.

• Kan testi

Kan testi daha uzun zaman alır ancak daha kesin sonuç verir.

• İyot sürme testi

Doktorunuz cildinize iyot sürer ve 24 saat sonraki rengine bakar. İyot eksikliği varsa daha hızlı emilerek sürülen yerdeki renk açılır. Çok kesin sonuç vermemekle birlikte ucuz ve kolay bir yöntemdir.

• İyot yükleme testi

Bu test 24 saatlik bir sürede idrarla ne kadar iyot atıldığını ölçer. Bu testin uygulanması zordur çünkü 24 saat boyunca her sefer yapılan idrardan numune alınması gerekir.

İYOTÇA ZENGİN BESİNLER

Kadınlarda iyot eksikliğinin erkeklere göre daha fazla görülmesinin altındaki en önemli sebeplerinden bir tanesi de östrojen hormonudur. Östrojen yüksekliği bağırsaklardan iyot emilimini olumsuz yönde etkilemektedir. Östrojen dengesini sağlamakta ise iyodun önemli bir rolü bulunmaktadır. İyot ile  östrojen arasındaki bu ilişki bir döngü içinde birbirini etkilemektedir. İyot eksikliği östrojen dengesini bozmakta, östrojen yüksekliği de iyot emilimini olumsuz etkilemektedir.  Uzun süre östrojen içeren hormon ilaçları kullanan kadınlarda tiroid ve meme hastalıklarının görülme oranında artış olması da bu sebeptendir. Östrojeni yalnızca hormon ilaçlarından aldığınızı düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Günlük hayatta kullanılan birçok plastik malzemeden, pet su şişelerinden, tarım ilaçlarından, hormon kullanılan hayvanların et ve sütlerinden de östrojen benzeri maddeler (xenoestrogens) vücuda girebilmektedir. 

İyotu nasıl takviye edeceğinize dair çok iyi bir kılavuz ↓

İyot Takviyesi Kılavuzu (ing)

📍 Şurada da iyot ve Cherry Angiomas (Kiraz beni)  arasındaki ilişkiyi inceleyebilirsiniz. vücudunuzda et beni olduğunu düşündüğünüz oluşumlar Cherry angiomas olabilir.

📍 Öneri facebook grubu https://www.facebook.com/groups/IodineWorkshop
📍 Diğer bir faydalı yazı
📍 Gökşin Balım'ın iyotla ilgili videolarını izlemenizi ve sayfasından yazılarını okumanızı öneririm. 

Ancak şu var ki son günlerde çeşitli hastalıklarda çok yüksek dozlarda iyot kullanımlarından bahsedilmektedir. Bu uygulamanın bilimsel bir temeli bulunmamakta olup faydadan çok zarar getirebileceğini unutmamak ve temkinli yaklaşmak gerektiğinin de altını çizelim.