ROMATOİD ARTRİT (RA)

Her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalık olan iltihaplı eklem romatizması olarak bilinen romatoid artrit, ilerleyen safhalarda kişinin hayat kalitesini olumsuz etkilerken, çay bardağını tutmak bile güçleşebilir.

Eklemlerin iç yüzeyini döşeyen bir zar vardır. Bu zarı oluşturan hücrelere sinovisit denir. Bu hücreler sinovya sıvısı denen berrak, saman sarısı renkli sıvıyı salgılar. Bu sıvı sayesinde eklem yüzeylerinin kayganlığı artar, hareket kolaylığı sağlanır. Sürtünme engellenir. Eklem zarar görmez. Sinovyal sıvı aynı zamanda kıkırdağı da besler. RA da, vücudun bağışıklık sistemi kendi hücrelerine karşı savaş açarak hastalığı başlatır. Sinovyal hücreler iltihaplanır. Toksik maddeler açığa çıkarak eklem kıkırdağına zarar verir. Hastalık ilerleyerek kemik, bağ dokusu, tendonlar ve diğer organları da etkileyebilir.

Kronik seyirli sistemik bir hastalık olan Romatoid artritte, tekrarlayan eklem iltihaplarının yanı sıra eklem kapsülü ve tendon iltihapları sıklıkla görülür.

ROMATOİD ARTRİT BELİRTİLERİ

• Birden fazla eklem tutulumu vardır.
• Eklem tutulumu simetriktir. Örneğin sol tarafta eklem tutulumu varsa aynı eklem sağ tarafta da tutulur.
• Sıklıkla el ve parmak eklemlerinde görülür.
• Zamanla parmaklarda kuğu boynu ve düğme iliği şeklinde görünüm ve nodüller ortaya çıkar.
• Eklemlerde yapısal bozukluklar nedeniyle hareket zorlaşır.
• Eklemlerde şişlik ve ağrı mevcuttur. 
• Ağrı daha çok geceleri ve sabahları olur.
• Sabah kalkınca ağrı ve hareket kısıtlılığına bağlı tutukluk tipiktir.
• Kalça ve belde ağrılar ve sırt ağrıları yaygındır.
• Sıklıkla uyku bozukluğu eşlik eder.
• Eklem harici diğer organlarda da tutulum olabilir. Akciğer iltihabı, kalp zarı iltihbı, göz iltihabı, damar iltihabı ve bacaklarda ülser gibi.
• Ateş, halsizlik, iştahsızlık, yorgunluk gibi genel belirtiler olabilir.

ROMATOİD ARTRİT BULGULARI

• Yapılan testlerde sedimantasyon hızı ve C-reaktif protein yüksek bulunur.
• Kan proteinleri düşmüştür.Kansızlık tespit edilir.
• Kanda RF (Romatoid faktör) tespit edilenlere seropozitif romatoid artrit denir.
• Kanda RF saptanmayan hastalara seronegatif romatoid artrit denir.
• Anti nükleer antikor testi ile bağışıklık sisteminin antikor üretip üretmediği teşhis edilir.
• Çekilen grafilerde:

- sinovyal tabakanın kalınlaşması,

- kıkırdak harabiyeti,

- eklem aralığında daralma,

- eklem çevresi kemik kütlesinde küçülme,

- yumuşak dokuda şişme gözlenir.

ROMATOİD ARTRİT RİSK FAKTÖRLERİ

• Kadınlarda,  erkeklere oranla daha fazla görülür.
• RA her yaşta ortaya çıkabilir, ama en sık 30 ve 60 yaşları arasında olur.
• Ailenizin bir üyesi RA hastasıysa, hastalık riskiniz artar.
• Sigara içmek, genetik yatkınlığınız da varsa, RA  gelişim riskini artırır.
• Fazla kilolu ya da obez olan kişilerde, RA gelişme riski daha yüksektir.
• EBV, Rubella, borellia, parvovirüs 19 gibi patojenler riski arttırır
• Diş sağlığınız kötüyse ve diş eti hastalığınız varsa RA riski artar.

Romatoid artritin yaygınlaşma sebepleri :

1-Unlu-şekerli gıdaların tüketilmesi; bu gıdalar metabolik sendrom yaparak kronik iltihaba zemin hazırlıyor.

2-Omega 3 / omega 6 dengesinin bozulması sonucu iltihap yapıcı maddelerin artması

3-Bağırsaktaki faydalı bakterilerin azalması; bağırsak geçirgenliğinin artması. Sindirilemeyen protein parçacıklarının (glüten , kazein)  kana geçmesi

4-Bir çok tahıl ve baklagilde bulunan lektinlerin bağırsak hücreleri ve lenfositlerini olumsuz etkilemeleri. İyi sindirilemediği için bağırsak engelini geçerek eklem zarına zarar vermesi

5-İltihap azaltıcı, serbest radikal temizleyici antioksidanca zengin bitkilerin, sebzelerin daha az tüketilmesi

6-Modern yaşam tarzının sonucu olarak D vitamininin büyük oranda yetersiz alınması

7-Kronik susuzluk nedeniyle su düzenini sağlamak üzere histaminin kanı öncelikli olarak beyin, böbrek ve akciğer gibi hayati organlara göndermesi ve bunun sonucunda eklemlerin susuz kalması; kanlanamaması.

Tıbbi tedavisinde şikayetlere yönelik aspirin, ağrı kesiciler, kortizon tedavisi verilir. Ancak bu ilaçların yan etkileri olarak kilo artışı, tansiyon yükselmesi, kemik erimesi, katarakt oluşması, şeker yükselmesi görülür. Hastalık ilerledikçe metotreksat, hidroksiklorokin, siklosporin, sülfasalazin, minosiklin ve pekçok anti-ülser gibi ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar da karaciğer ve böbrek hasarı, kan hücrelerini azaltmak ve bağışıklığı verem gibi hastalıklara karşı düşürmek gibi ayrı yan etkilere sebep olabilir.

ROMATOİD ARTRİT BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIM

Otoimmün hastalıkların gelişmesinde en büyük etkenlerden biri, serbest radikal artışına bağlı oksidatif strestir. Oksidatif stres arttığında, hücrenin bir komponenti hasara uğruyor ve işlev göremez hale geliyor. Bağışıklık sistemi de bu hasarlı hücre veya hücre komponentine karşı antikor üreterek, bu hasarlı hücre veya komponentini ortadan kaldırmaya çalışıyor. İşte hepsi bu. Otoimmün hastalıkların tedavisinde oksidatif stresin giderilmesi, mitokondriyal disfonksiyon ve kronik enflamasyonun tedavisi ile büyük yarar sağlayabilir.

ANTİ-ENFLAMATUAR DİYET

Tüm otoimmün hastalıklarda olduğu gibi önce beslenmeyi düzeltmek gerekiyor. Hücre seviyesindeki bozulmaları ancak doğru beslenerek aşabiliriz. Önce hücre zarlarını beraberinde bağırsak zarımızı onarmamız önemli. Antienflamatuar bir diyetin içerisinde yüksek antioksidan içeriğine sahip yiyecekler bulunmalıdır. Zeytinyağı , soğuk sıkım çörekotu yağı, hindistancevizi yağı gibi sağlıklı yağlar, mevsiminde taze sebze ve meyveler, kemik suyu, yüksek sülfür içeren besinler, omega 3 bakımından zengin yiyecekler tüketilmeli. Zerdeçal, ısırgan tohumu, keten tohumu, kekik, dereotu, maydanoz, fesleğen, roka, tere,nane, soğan, kırmızıbiber, zencefil, kimyon, tarçın gibi otlar ve baharatlar kullanmak günlük rutine dahil edilmeli.Şeker, un, süt, süt ürünleri (evet yoğurt) ve dahi baklagiller(evet lektin içerir), trans yağlar (Ayçiçek, mısır, soya..), gıda katkıları romatoid artritli hastaların uzak durması gerekenler.

AKTİF BİR YAŞAM

Egzersiz, eklemleri sağlamlaştırıp kasları güçlendirir. İyi seçilmiş bir egzersiz programı eklem hareketinin ve esnekliğinin iyileşmesine yardımcıdır. Darbeli egzersizlerden kaçınılmalı. Yürüyüş, bisiklet sürme, yoga, dans, suda aerobik, Tai chi, pilates gibi egzersizler ve gevşeme esneme teknikleriyle tutukluklar minimuma indirilir. Fiziksel aktivite ve dinlenme birbiriyle dengeli ilerlemeli. Düzenli egzersiz yapmak gelişebilecek kardiyovasküler problemleri de önler.

UYKU

Sabah gerçek ışıkla erken uyanmak,  gece en geç 11 de karanlıkta uyumak önemlidir.

D VİTAMİNİ (ve K2)

Romatoid artrit hastalarında düşük D vitamini düzeylerinin hastalık alevlenmesi ile ilişkili olabilmesi nedeni ile D vitamini düzeyine göre destek almaları, beslenmelerine dikkat etmeleri ve günde 20-30 dakika güneşlenmeleri yararlıdır. D vitamini kemik ve eklem sağlığı, duygu durumu ve bağışıklık sistemi üzerinde etkileri olan bir vitamindir. Bunun haricinde enflamasyonu azaltmada da etkilidir ve hastalıklara karşı koruyucudur.Kan D vitamini düzeylerini 80-100 ng/dL seviyesinde tutmak faydalıdır.

OMEGA 3

Omega 3 yağ asitleri anti-inflamatuar özellikleri ile romatoid artrite bağlı eklem ağrılarında faydalıdır.İltihap giderici etkiyi elde edebilmek için günde en az 2500-3000 mg kaliteli balık yağı (DEHA+EPA) alınmalıdır. Aksi halde tedavi etkili olmuyor. Balık yağı takviyesi RA hastalarında kardiyovasküler hastalık riskini de azaltmaktadır. Keten tohumu yağında bulunan alfa linolenik asidin (ALA) antienflamatuvar etki gösterebilmesi için enzimatik olarak EPA ve DHA ya dönüşmesi gerekir.

ÇİNKO ve SELENYUM

Yapılan çalışmalarda RA lı hastalarda serum çinko ve selenyum seviyeleri düşük bulunurken, bakır seviyesi yüksek bulunmuştur. Bu değişiklikler sitokinler tarafından organizmada uyarılan otoimmün sürecin bir parçası olabilir. Çinko ve selenyum  eksikliği bağışıklık sisteminin çalışmasının bozulmasına ve iltihabi süreci başlatan hastalıklara neden olarak romatoid artrit seyrine etki edebilir. Bu iki mineralin serum düzeyleri ölçülerek yeterli miktarda takviyesi yapılmalıdır.

PROBİYOTİK

Yapılan son çalışmalarda RA tanısı almış kişilerin bağırsak florasında Bifidobacter ve Bacteriodes türlerinin çok azalmış ve Lactobasillerin ise belirgin olarak artmış olduğu saptanmıştır. Floradaki bu dengesizlik immün sistemde dengesizliğe neden olmakta ve romatoid artrit gelişmektedir. Probiotik kullanımı, antienflamatuvar takviyeler, diyet ve stres kontrolü ile romatoid artrit semptomlarında gerileme görülmüştür.

BOSWELLIA (AKGÜNLÜK)

Vücuttaki iltihaplanmayı tetikleyen ve serbest radikal oluşumuna yol açan lökotrien gibi maddelerin sentezini engeller. Güçlü bir antienflamatuar (iltihap önleyici) olduğu için etkili bir ağrı kesici olabilir ve iltihaba bağlı kıkırdak kayıplarını önleyebilir.  Artrit belirtilerini azaltmanın yanı sıra kalp hastalıklarına karşı korunmaya da yardımcı olur.Çeşitli formüller içerisinde curcumin, ashwagandha gibi anti enflamatuar olan diğer ayurvedik bitkilerle birleştirilmiştir.

BROMELAİN

Ananasta bulunan enzimdir. Enflamasyonu baskılayan proteolitik enzimlerden bromelain, papain, tripsin ve kimotripsin enzinderi RA hastalarında eklem hasarı gelişmesini önlemeye yardımcı olmaktadır.

ZERDEÇAL (CURCUMİN)

Antienflamatuvar ve antioksidan etkilidir. Akut enflamasyon modellerinde fenilbutazon ve kortizon kadar etkili bulunmuştur. Günde 1.200 mg kurkumin ve 300 mfg fenilbutazon verilen RA hastalarında sabah gerginlikleri, yürüme zamanı ve eklemlerdeki şişmede önemli düzelmeler olmuştur. Fenilbutazonun ciddi yan etkileri bulunmasına rağmen kurkumin ile herhangi bir yan etkiye rastlanmamıştır. Günde 3 kez 400 mg kurkuminin yemek aralarında alınması önerilir. Karabiber ekstraktı ile emilimi artırılır.

GLUKOZAMİN VE KONDROİTİN SÜLFAT

Glukozamin, birbirine bağlanmış şekerlerin ve proteinlerin zincirlerinden yapılmış eklemlerin kıkırdağında bulunan bir bileşiktir. Eklem, kemik ve kas ağrısını en aza indirirerek rahat hareket etmenizi sağlayan, vücudun doğal şok emici ve eklemler arası kayganlığı sağlayan bileşen olarak işlev görmektedir. Glukozamin, güçlü doğal anti-inflamatuar ve anti-agingözelliklere sahiptir. Eklem iltihabı için en iyi doğal takviyelerden biridir. Bunun yanında sindirimi artırır ve inflamatuar bağırsak bozukluklarını hafifletir.

ZENCEFİL

Antioksidan ve antienflamatuvar etkilidir. Bir çalışmada 1 hafta boyunca hastaların bazılarına 50 gram pişirilmiş zencefil, bazılarına 5 gram taze zencefil ve bir kısmına da 0.1-1 gram dozlarda toz zencefil verilmiştir. Tüm uygulamalarda farklı dozajlar ve hazırlanış şekilleri olmasına rağmen hastaların eklem hareketlerinde düzelme, ağrı ile şişmede ise azalma saptanmıştır. Günde 8-10 gram kuru zencefil veya %20 gingerol ve shogaol içeren ekstresinden günde 3 kez 100-200 mg alınması önerilir. Bir başka kaynakta ise günde 2-4 gram toz zencefil ya da 20 gram taze zencefil tüketilmesi önerilmektedir.

KEDİ OTU KÖKÜ

RA hastalarında uyku bozuklukları da görülmektedir. Kedi otu kökü sedatif ve anksbrolitil etkindir. Uyku düzeni ve kalitesini artırmak için günde 1.5-3 gram kedi otu kökü alınması veya ekstresini içeren preparatların alınması önerilir. Çayının hazırlanmasında 3-5 gram kök 1 50 ml kaynar su içinde 10 dakika demlenir ve süzülür. Gün içinde 1-2 kez birer çay fincanı ve yatmadan önce ve bir çay fincanı içilir.

NAR SUYU

Artrit şikayetlerinin hafifletilmesi amacıyla nar suyu içilmesi de önerilmektedir.

CATS CLAW (UNCARİA TOMENTOSA)

Sülfosalazin veya hidroksildorokin tedavisine rağmen aktif yakınmaları olan romatoid artritli hastalarda yüksek derecede saflaştırılmış pentasiklik alkoloid ekstraktının verilmesi ile plaseboya göre eklem yakınmalarında belirgin azalma (%53 hastada) sağlanmıştır.

OZON TERAPİ

Ozon terapi bağışıklık sistemini düzenleyen bir tedavidir. Bağışıklık sistemini dengelediği için romatizmadaki aşırı bağışıklık sistemi reaksiyonunu normale getirmeye yardımcı olur. Ozon tedavisinin başka bir özelliği de tüm vücuttaki kan dolaşımını, dolayısıyla da oksijen seviyesini yükseltmesidir. Böylece romatizmanın eklemlerde yol açtığı hasarı da tamir eder.

Ozon tedavisinin bir başka yararı romatizmal hastalıklarda sıklıkla görülen duygu-durum bozuklukları, yılgınlık, depresyon, müzmin yorgunluk gibi şikâyetlere karşı ortaya çıkar.  Pek çok romatizmal ilacın güçlü yan etkileri vardır. Bu yan etkilerden dolayı çoğunlukla böbrek ve karaciğerde etkilenme olur. Uzun süreli ve çok sayıda ilaç kullanan hastalarda ortaya çıkan böbrek ve karaciğer hasarına karşı ozon tedavisi koruyucu etkiler gösterir.

🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁 🍁