Özellikle lyme ile yeni tanışanların kafası çok
karışık. "Lyme
diye bir hastalık gerçekten var mı, varsa neden testlerde çıkmıyor, testlerde
çıkmasa bile aslında yine nasıl var olabiliyor, böyle bir hastalık mı
olur, bütün bunlar bir uydurmaca mı, yani yıllarca yapılan MS tedavisi
çöp müydü, yıllardır esas düşmanımı tanımamış mıyım, lyme dan iyileşen var mı,
hastalık var doktor nasıl yok, lyme aslında dış mihrakların oyunu mu, bu
işte bir bit yeniği var, para tuzağı bunlar, lyme yok aslında candida
bunlar..." minvalinde
onlarca soru / görüş ile karşılaşıyorum.
Bizi bilgilenmek kurtaracak arkadaşlar. Kaynak taramak, okumak - araştırmak, yenilikleri yeni yayınları, yabancı grupları takip etmek, sürekli güncel kalmak, yabancı doktorları izlemek, sosyal medyanın nimetlerinden faydalanmak ancak bizi A noktasından B noktasına taşıyabilir. Yoksa bir kısır döngü içerisinde acı çekerek gittikçe yaşam kalitemizden feragat etmek zorunda kalabiliriz. Kimsenin böyle bir süreç yaşamasını ve çaresiz kalmasını istemem. Uzun yazıları okumaktan yılmıyorsanız, neyle uğraştığınızı didik didik irdelemek cesaretini gösterebiliyorsanız doğru adrestesiniz. Her lyme hastasının her şeyden önce lyme ı anlaması, bakterinin doğasını öğrenmesi ve diğer hastalık etmenlerini kavraması gerektiğine inanıyorum. Çünkü lyme bir bakteri hastalığından daha fazlası.Bu konuda Bill Rawls'ın Unlocking Lyme kitabı ve web sayfası oldukça güzel kaynaklar. Kitabını herkesin okumasını dahası bir yayın evinin çıkıp kitabın Türkçe baskısını yapmasını dilerim. Bloğumdaki ilk postumda aslında bu kitaptan ve içeriğinden epey bir bahsetmiştim.
Bloğumdaki gerek video, gerek makale vb kaynaklardan
yayınladığım çeviriler bana ait. O nedenle cümle bozuklukları,
anlam kaymaları vb olabilir. Bu sebeple kaynak vb olarak kullanılması
düşünülüyorsa orijinal metinlerin baz alınmasını öneririm. Ayrıca diğer
mecralarda paylaşılması beni mutlu eder. Sadece kaynak olarak belirtilmesini
harcadığım emeğe saygı gösterilmesi için özellikle rica ediyorum.
Neyse yazacaklarım zaten uzun. Lafı daha fazla uzatmadan kiliti açmaya başlayalım 🔐 :
👇👇
🍀🍀🍀
LYME
HASTALIĞI VE BORRELİA BURGDORFERİ
Lyme hastalığına aşina olan çoğu kişi hikâyeyi bilir.
1975 yılının Kasım ayında, 51 kişi (39 u çocuk ve 12 si yetişkin) gizemli bir
şekilde Lyme, Connecticut'ta hastalandı ve yeni bir hastalık doğdu (Lloyd
1976).
Olay habere dönüştü; çünkü hepsi kene tarafından
ısırılan bir grup insan birdenbire aynı anda hastalandı. İlginç bir şekilde,
insanların şehirlerden ve kene dolu, ormanlık kırsal alanda inşa edilen
banliyölere taşındığı bir dönemdi.
Artrit ve tipik olarak kene ısırığı
etrafında alışılmadık bir döküntü ile tanımlanan hastalığın
önce viral olduğu düşünülmüştür. Bununla birlikte, 1981 yılına kadar, Dr.
Willy Burgdorfer ve meslektaşları olarak adlandırılan bir araştırmacı,
kurbanların kanından şu anda iyi bilinen tirbuşon benzeri bakterileri (spiroket
olarak adlandırılan) izole etti. Mikrop Dr. Willy Burgdorfer onuruna, Borrelia burgdorferi adını aldı ve
hastalık ise ortaya çıktığı bölgenin (lyme) adını aldı (Burgdorfer 1984, 1993).
İnsanlar yeni mikrop ve neden olduğu hastalık hakkında
bilgi sahibi olduktan sonra, New England ve ötesindeki tüm vakalar da ortaya
çıkmaya başladı. Lyme hastalığı yeni veba gibi görünüyordu.
Tıp
Bilimine Bir Bilmece
Lyme Hastalığı Aslında Yeni mi?
En başından beri, Borrelia burgdorferi hem doktorları
hem de bilim insanlarını hayal kırıklığına uğrattı. Bu dönemdeki tıp bilimi,
gezegendeki her insanın hayatını tehdit eden korkunç böcekleri ve salgınları
gizlemeye odaklanmıştı. Yeni aşılar ve sentetik antibiyotikler ile büyük bir
ilerlemenin kaydedildiği ve iyimser bir şekilde, günün birinde tehdit oluşturan
tüm bulaşıcı hastalıkların gezegenden yok edilmesi olasılığının yüksek olduğuna
inanılan bir dönemdi.
Borrelia bu iyimserliği engelledi.
Borrelia, tıp biliminin uğraşmaya
alıştığı diğer mikroplar ve diğer hastalıklar gibi davranmıyordu. İnsanları
hasta etti ama ölümcül hasta yapmadı. Ve buna maruz kalan bazı insanlar hiç
hastalanmadı.
Bu mikropların laboratuvarda büyümesi zordu ve ayrıca
semptomlar sergileyen insanların kanından izole edilmesi oldukça zordu (kesin
tanı konulması, bugün bile gerçek bir zorluk). Bakteriler laboratuardaki çoğu
antibiyotiğe karşı hassas olsalar da, insanlar genellikle antibiyotik
tedavisine rağmen kronik ve rahatsız edici şekilde hastalandılar.
Bugün, Borrelia burgdorferi ve Lyme hastalığı, hala
daha eskisi kadar esrarengiz. Lyme hastalığı hakkında kamu bilinci tüm
zamanların en yüksek seviyesindedir, ancak tıp dünyasındaki ilgi her zamanki
gibi düşüktür. Eğer bir şeyin teşhis edilmesi
zor, tedavi edilmesi zor, anlaşılması zor ve nadiren hayatı tehdit eden
hastalığa neden oluyorsa, meşgul doktorlar bununla başa çıkmak için yeterli
zamana sahip değillerdir.
Bu ikilemin temelinde Borrelia burgdorferi'nin (ve
muhtemelen mikropların genelinin) gerçek doğasının anlaşılmasında temel bir
eksiklik vardır.
Lyme hastalığı ilk ortaya çıktığında, tıp bilimi
sadece belirli mikroplar ve belirli hastalıklar arasındaki noktaları
birleştirmeye başlamıştı. Bunu yapmak, iyi tanımlanmış semptomları olan çok
kötü hastalıklar için nispeten kolaydı, fakat Lyme hastalığı hiç de iyi
tanımlanmış bir şey değildi. Bilim (ve medya) için benzer vakaların bir
kümesini topladı.
O zaman, Lyme hastalığı yepyeni bir hastalık olarak
etiketlendi. Borrelia ile yeni enfeksiyonların ortaya çıktığı Connecticut
Lyme kasabasından dışarı doğru yayıldığı varsayılmıştır. Ancak, takip
eden yıllarda birikmiş olan bilgiler, Borrelia'nın hiç de yeni bir şey
olmadığını kuvvetle göstermektedir.
Burgdorfer ve meslektaşları bile yepyeni bir
hastalıkla uğraşmadıklarından şüpheleniyorlardı. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki
doktorlar, yüzlerce yıldır öküz gözü döküntüsü (daha sonra
kene ısırmasından kaynaklanan kızarıklık için eritema migrans olarak
adlandırılan) ile ilişkili kene kaynaklı bir hastalığı tarif ediyorlardı.
Hastalık genellikle tedavi olmaksızın çözüldüğünden dolayı, az bir tanınmışlığı
vardı.
Sonuçta,
Borrelia yüzlerce yıldan bile daha yaşlı... Borrelia gerçekten eskidir.
Borrelia türleri, 15-20 milyon yıl öncesinde (ve hatta
daha yaşlı olabilir) kehribar içinde sıkışmış keneler içinde bulunmuştur . Bu
dönemde, Borrelia çok çeşitli yaratıklar ile konak-mikrop ilişkileri geliştirdi.
Aslında, bu son derece uyarlanabilen mikrop çoğu şeyi kanla enfekte edebilir.
Bugün, mikrop genellikle memelileri, kuşları ve hatta bazı sürüngenleri enfekte
etmektedir.
Kene o dönemler insanlar olduğu ve insanları ısırdığı
için, insanların uzun bir süre boyunca Borrelia'nın ana listesinde olduğunu
varsaymak mantıklı olacaktır. Son zamanlarda, bu gerçek, bir buzulda 5000
yıldan fazla bir süre donmuş bulunan bir miktar kanıt ile kesin olarak
doğrulandı.
1993'te İtalyan Alpleri'nde bir eski insanın
kalıntıları bir buzuldan geri kazanıldı. Oldukça iyi korunmuş olan, 5,300
yıllık mumya, adli tıp bilimcileri ve antropologlara zengin bir bilgi
vermiştir. 2011'de resmi bir otopside bulgular bir sürpriz ortaya koydu:
Borrelia burgdorferi'nin genetik imzası.
Ölümü sırasında, mumya onun kırklı yaşlarındaydı ve
artrit ve dejeneratif hastalık belirtileri gösterdi, ancak arkasından bir ok
ile öldürüldü. Lyme hastalığından ölmedi (Hall 2011).
Bu keşifle ilgili en ilgi çekici bölümdür - 5,300
yaşındaki erkek ciddi bir şekilde zayıflatılmamıştır. Mikropu barındırdı, ama
hala hareketli ve işlevseldi. Cinayeti sırasında, adam, Avrupa Alpleri'nde
haince yüksek dağlık arazilerden geçiyordu (görünüşe göre bir topluluktan diğerine
mal çuvalları taşıyordu).
Bu genel olarak Borrelia ve kene kaynaklı mikropları
anlamak için temel bir noktadır. Ev sahibini ölümcül hasta yapmak Borrelia’nın
görevi değildir. Aslında, yatalak bir konak mikrobun birincil amacına karşı
çalışır.
Yaşam döngüsünü tamamlamak için, Borrelia mikropları
kene ısırığı yoluyla yeni bir konakçıya bulaşmalı, bu konakçıda çoğalmalıdır
(sadece mikrobun dokularda basit bir varlığını korumasını gerektirir, bçok
fazla miktarda bir bulaşı gerekmez) ve konak tekrar ısırıldığında yeni kene
yüklenir. Bu son adım, yeni bir kene taşımak, çok önemlidir. Konakçı başka bir
kene tarafından ısırılmazsa, mikrop çıkmaz bir uca ulaşır. Yeni konaklara
yayılamaz.
Başka bir deyişle, mikroplar amaçlarını yerine
getirmek için mobil bir konağa ihtiyaç duyarlar. Ev sahibi ne kadar
hareketliyse ve ne kadar fazla kene ısırığı aldıysa, bu durum mikroplar için o
kadar iyidir.
Şiddetle zayıflatılmış bir ev sahibi, dengesiz bir
konak-mikrop ilişkisinin işaretidir. Ev sahibinin bağışıklık sisteminin doğal
olmayan bir şekilde tehlikeye düştüğünü akla getirir.
Borrelia, Yeni Ortaya Çıkan Bir Mikrop Mu?
Borrelia sıklıkla “yeni ortaya çıkan bir mikrop”
olarak HIV ile karşılaştırılır. Bir mikrobun yeni ortaya çıkması, bu mikrobiyal
enfeksiyonun sahnede yeni olduğu ve hızla genişlediği anlamına gelir.
Kazanılmış immün yetmezlik sendromunun (AİDS) nedeni
olan insan immün yetmezlik virüsü (HIV), “yeni ortaya çıkan” tanımına mükemmel
uyar. HIV ilk olarak yirminci yüzyılın ortalarında maymunlardan insan
topluluklarına geçti. İlk kez 1981'de Amerika Birleşik Devletleri'nde kabul
edildi. Çok kısa bir sürede, HIV hızla tüm dünyaya yayıldı.
HIV ile enfekte olan çoğu insan ağır hastalığa
yakalanır ve çoğu kez ölür (ilaç tedavilerinden önce, çoğu kişi öldü). HIV
belirtileri kolay tanınabilir; kimin hasta olduğunu ve kimin olmadığını
söylemek kolaydır. Virüs konakta aşırı enfeksiyona neden olduğundan, HIV testi
çok güvenilirdir. Herhangi bir popülasyonda enfeksiyon insidansı tanımlamak her
zaman kolay olmuştur.
Borrelia ile enfeksiyonda ise durum
tam tersidir. Artık
Borrelia'nın insanlarda hiç yeni olmadığını ve binlerce yıldır insanlara bulaştığını
biliyoruz. Enfeksiyonla ilgili semptomlar oldukça değişkendir ve Borrelia ile
enfekte olan pek çok insan asla hastalanmaz. Mikropları semptom vermeden
taşıyan kişilerin test edilmesi çok olası değildir.
Borrelia burgdorferi için test 1981'den önce yapılmadı,
bu yüzden insanların bu tarihten önce enfekte olmalarının ne kadar yaygın
olduğu hakkında hiçbir fikrimiz yok. Geçtiğimiz 40 yıl boyunca yapılmış olan
testler genellikle zayıf ve düzensiz olarak gerçekleştirilmiştir, gerçek
enfeksiyon oranının güvenilir bir tahminini yapmak için kesinlikle yeterli
değildir.
Her yıl (özellikle son beş ile on yıl arasında) daha
fazla Borrelia teşhisi konulsa da, geliştirilmiş test etme
metotları (test hala ideal olmaktan uzak olsa da) ve daha
fazla kişinin artık test yaptırıyor olması buna yol açmıştır. Aslında
artan farkındalık, verileri suni olarak çarpıtarak, öyle olsun ya da
olmasın, enfeksiyon oranının arttığını göstermektedir.
Kuşkusuz, kene popülasyonları ve ilettikleri mikroplar
çevresel değişimlerden, küresel ısınmadan, büyük hayvan türlerinin kaybından,
tarım arazilerinin yeniden yapılandırılmasından ve insan popülasyonunun
hareketliliğinden etkilenmektedir, ancak bu durumların insanlarda gerçek
Borrelia enfeksiyon oranını nasıl etkilediği bilinmemektedir.
Belki çok daha fazla kene vardır, ama insanlar daha
sık ısırılıyor mu? Yüz yıl önce, sanayileşmeden önce, birçok insan yaşamlarının
iyi bir kısmını dışarıda ve ormanlık alanlarda harcadı. Kene ısırıkları
hayatın gündelik bir gerçeğiydi. Bugün, çoğu insan zamanlarının çoğunu
kapalı alanda geçiriyor. Kene ısırıkları ortalama insan için daha az yaygındır.
Artık araştırmacılar, kene popülasyonlarında
Borrelia'yı aramaya başladıklarında, mikrobun oldukça yaygın olduğunu
buluyorlar. Borrelia, Kuzey Kutbu'ndan tropik bölgelere ve aradaki her
yerdeki kene popülasyonlarında bulunmuştur; kenelerin olduğu yerlerde
mevcuttur (Hvidsten 2015 ve Masuzawa 2004). Borrelia ve keneler
arasındaki ilişki çok eski olduğu için, Borrelia'nın dünya çapında kene
popülasyonlarında çok uzun bir süre boyunca yaygın bir varlığa sahip olduğu
varsayılabilir.
🔓Bütün bunlar Borrelia için çok
bulutlu bir resim bırakıyor. Şu anda dünyadaki hiçbir kurum ya da bireyin
Borrelia ile ne kadar insanın bulaştığına dair herhangi bir fikri yoktur (ne
söylerlerse söylesinler) - semptom olmadan Borrelia'yı barındıran kişilerin
oranı şu an tahmin edilenden çok daha yüksek olabilir. Borrelia ile
bugüne kadar kaç insanın bulaştığını veya geçmişte kaldığını bilmeden, Borrelia'yı
yeni ortaya çıkan bir mikrop olarak sınıflandırmak imkansızdır.
Borrelia enfeksiyonunun gerçek oranını bilmekten daha
önemli olan bir soru, şu: Bugün
insanlar Borrelia'dan geçmişte olduğundan daha mı çok hastalanıyorlar?
Eğer İtalyan Alpleri'nin buz adamı herhangi bir örnek
veriyorsa, Borrelia 5.000 yıl önce ciddi anlamda zayıflatıcı hastalığa neden
olmuyordu.
Ve 1975'ten önce, Borrelia
insanları fark etmeye yetecek kadar hasta etmiyordu.
Ancak bugün, neredeyse herkes Lyme hastalığının
kronik, zayıflatıcı tarafından dokunulan birisini biliyor. Hemen her gün
manşetlerde.
Tarih boyunca insan popülasyonu içinde Borrelia ile
enfekte olma oranı çok değişmemesine rağmen, Borrelia enfeksiyonuna bağlı
zayıflatıcı kronik hastalıkların daha yaygın olduğu (veya en azından daha fazla
fark edilir olduğu) görülmektedir.
🔓Bu endişe
duymak için potansiyel bir nedendir. İnsanlarda binlerce yıldır düşük dereceli
enfeksiyona neden olan eski bir bakterinin aniden yaygın, zayıflatıcı
hastalık yapar bir hale dönüşmesi, doğada bir dengesizlik olduğunu
düşündürmektedir. Bu durum modern
dünyaya özgü faktörlerin insanları kronik olarak hastalığa yakalanma konusunda
daha savunmasız hale getirdiğini öne sürmektedir.
Bu konu ve Borrelia burgdorferi ve benzer özelliklere
sahip mikroplarla ilişkimizi nasıl etkilediği, önümüzdeki bölümlerde ayrıntılı
olarak incelenecektir. Bu durum aslında Lyme hastalığının ve modern zamanların
salgınları haline gelmiş benzer kronik hastalıkların anlaşılmasının anahtarıdır.
Başlıca Lyme Hastalığı Gerçekleri
🔎 Borrelia esas
olarak keneler tarafından yayılsa da diğer ısıran böcekler tarafından da yayılır.
🔎 Borrelia, memeliler,
sürüngenler ve kuşlar da dahil olmak üzere çok çeşitli doğal
konakçılara uyum sağlayabilir.
🔎 Borrelia, insanlara
çok uzun zamandır bulaşmaktadır.
🔎 Borrelia burgdorferi,
dünya çapında kenelerde yaygın olarak dağılmıştır.
🔎 İnsanların çevresel
bozulma ve hareketliliğinden dolayı, kene kaynaklı hastalıklar değişebilir,
ancak bunun insan enfeksiyon oranında bir artışa dönüşüp dönüşmediği
bilinmemektedir.
🔎Borrelia ile enfeksiyonun teşhis edilmesi ve tanımlanması zor
olduğu için, hiçbir organizasyon dünya çapında kaç kişinin enfekte olduğunu
bilmiyor.
⏩⏩⏩ Devam Edecek ...🔜
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorum Kuralları:
-Lütfen reklam ve tanıtım içeren yorumlar yapmayınız.
-Küfür ve hakaret içeren yorumlar yapmayınız.
-Sadece konu ile ilgili yorumlara cevap verilir.